اَلسَّلاَمُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللّٰهِ وَ بَرَكَاتُهُ
Sual: Kader ile enenin ne gibi münasebetleri var ki beraber mütalaaları isteniyor? Cüz’i ihtiyari ile enenin hangi cihetlerden münasebetleri vardır?
Cevab: Kaderle, cüz’i ihtiyari kadere iman dersindedir. Kader asıldır tagayyür etmez.
Cüz’-i ihtiyarinin insana verilmesi; kadere imanı yanlış anlayıp, ihtiyarı ile yaptığı işleri de kadere havale etmemek içindir. Yani; “İyiliği Allah’tan, kötülüğü nefsinden bil.” ayetine göre eğer fiil hayır ise, onu Allah’tan bilip gururdan kurtulmak, eğer fiil şer ise onu nefisten bilip mesul olduğunu ve olacağını düşünüp nedamet, kusuru itiraf ve Rabb-ı Rahimine istiğfar etmek lazım olduğunu anlamak cüz’i ihtiyarisini böyle bilip her türlü ef’ali ile bunu böyle bildiğini ve kaderin yani; Allah’ın iradeyi külliyesinin hâkim olduğunu yakinen anlayan kimsenin cüz’i ihtiyar ve iradesini irade-i külliyeye terk ederse irade-i ihtiyariye ye ihtiyacı kalmaz.
Ene; İlahi sıfatlarla kendi cüz’i sıfatlarını tartmak, anlamak için barometre, termometre gibi vücudu zaif, icadtan ve hayırdan eli kısa, şerde ve tahripte eli gayet uzun insana verilmiş manevi bir sıfattır. Ene, hikmet-i hilkatini anlarsa mevhum rububiyetinden kurtulur. Mesela: cüz’i ilim ve iktidarı ile yapabildiği basit, maddi ve fani bir eseri şu musanna ve bedi’ kâinat ile mukayese edince her şeyi bilen ve her şeye gücü yeten Rabbının kemal sıfatlarıyla muttasıf olduğunu anlayınca ene den vaz geçer.
Cüz’i ihtiyari ile ene nin şu neticelerini görmek için bu iki dersin ayrı ayrı mütalaasına lüzum vardır.
El Baki El Hubb-u fillah, Muhibbi Muhlisiniz
İbrahim Hulusi
Orjinalini indirmek için tıklayınız!
Bir önceki yazımız olan 79) KADER DERSİNİN İZAHI başlıklı makalemizde kaderbahsi; kaderinizahı; hakkında bilgiler verilmektedir.
